5.FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİMLER

Maddelerin yapısında oluşan değişmeler temel olarak iki şekilde değerlendirilir. Bu de- ğişimlerden birinde maddenin kimlik özelliklerinde bir değişme gözlenirken, diğerinde ise maddenin kimlik özelliklerinde bir değişme olmaz. 

FİZİKSEL DEĞİŞİMLER 

Maddenin fiziksel özelliklerinin değiştiği ancak bileşiminin değişmediği olaylardır. Fiziksel özellikler, kolay ölçülebilir büyüklükler ile ifade edilir. Yoğunluk, donma noktası, kaynama noktası, renk, koku, tat gibi özellikler fiziksel özellikler olup, beş duyu organı ile algılanabilmeleri ve ölçülebilmeleri kolaydır. Bir madde fiziksel değişmeye uğradığında kütlesi değişmez.

➢ Fiziksel değişimler sonucunda madde kimlik özelliklerini kaybetmez. Yani maddenin fiziksel hali ya da görünümü değişir. 

KİMYASAL DEĞİŞMELER

Kimyasal değişimlerde maddeyi oluşturan tanecikler (atom, iyon gibi) birbirlerinden koparak ayrılır. Ayrılan tanecikler yeniden ve farklı formda birleşir. Kimyasal değişimler sonucunda; 

➢ Maddenin kimyasal özellikleri değişir. 

➢ Kimlik özelliği değişir. 

➢ Atomların türünde bir değişim olmaz. 

➢ Maddeleri oluşturan atomlar arasında yeni bir düzenleme olur. 

Maddelerin yeni maddelere dönüşmesi sırasında gözlenen özelliklere kimyasal özellik denir. Bir maddenin belirli koşullarda bileşiminde değişiklik meydana getiren yanıcılık, yakıcılık, asit veya baz ile tepkime verebilme gibi özellikler kimyasal özelliktir. Örneğin, magnezyum metalinin HCl ile tepkime verdiği halde altın metalinin tepkime verme yeteneğinin olmayışı da maddenin kimyasal özellikleri ile ilgilidir. 

Maddelerin birbirleriyle reaksiyona girme istekleri ya da farklı maddelerin aynı maddeyle reaksiyona girme istekleri farklıdır. Maddelerin tepkimeye girme isteklerine reaktiflik denir. Maddelerin tepkimeye girme isteksizliğine ise asallık denir. Kimyasal özellikler de fiziksel özelliklerdeki gibi gerekli önlemler alınarak algılanabilir ve ölçülebilir olmakla beraber bu özelliklerin ortaya çıkması için maddenin diğer maddeler ile etkileşime girip giremediğinin bilinmesi gereklidir. Örneğin; demir, nemli ortamda havanın oksijeni ile tepkimeye girerek oda koşullarında yavaş yavaş paslanır. Ancak oksijen gazı, hidrojen gazı ile hızlı reaksiyon verdiği halde, altın (Au) ile tepkime vermez. 

2Fe(k) + 2 3 O2(g) S Fe2O3(g) (Yavaş)

H2(g) + 2 1O2(g) S H2O(g) (Hızlı)

Au + O2 S Tepkime vermez. Au, O2'ye karşı asaldır.



Fiziksel ve Kimyasal Değişimler Örnekleri